el ayak sendromu kemoterapi ne demek?

El ayak sendromu (EAS), bazı kemoterapi ilaçlarının yan etkisi olarak ortaya çıkan bir durumdur. Genellikle ellerde ve ayaklarda kızarıklık, şişlik, hassasiyet ve bazen de kabarcıklarla karakterizedir. Şiddetli vakalarda ağrıya ve günlük aktivitelerde zorlanmaya neden olabilir.

Nedenleri:

EAS'nin kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, kemoterapi ilaçlarının küçük kan damarlarından sızarak cilt hücrelerine zarar verdiği düşünülmektedir. Özellikle aşağıdaki kemoterapi ilaçları ile ilişkilidir:

• Kapazitabinin (https://www.nedemek.page/kavramlar/Kapazitabin)
• Doksorubisin (https://www.nedemek.page/kavramlar/Doksorubisin)
• Florourasil (https://www.nedemek.page/kavramlar/Florourasil)

Belirtileri:

• Ellerde ve ayaklarda kızarıklık ve şişlik
• Hassasiyet, yanma veya karıncalanma hissi
• Ağrı
• Ciltte kuruluk ve pullanma
• Kabarcıklar veya yaralar (şiddetli vakalarda)

Tedavi ve Yönetim:

EAS'nin tedavisi semptomları hafifletmeye ve yaşam kalitesini artırmaya yöneliktir. Tedavi yöntemleri şunları içerebilir:

• İlaç: Ağrı kesiciler, kortikosteroid kremler veya losyonlar, ve bazen B6 vitamini (piridoksin) kullanılabilir.
• Soğuk Uygulama: Ellere ve ayaklara soğuk kompres uygulamak veya buz banyoları yapmak rahatlama sağlayabilir.
• Nemlendirici: Cildi nemli tutmak için düzenli olarak nemlendirici kremler kullanmak önemlidir.
• Koruyucu Önlemler: Elleri ve ayakları tahrişten korumak için pamuklu çoraplar ve eldivenler giymek, sıkı ayakkabılardan kaçınmak ve ağır aktivitelerden kaçınmak faydalı olabilir.
• Doz Ayarlaması: Şiddetli EAS vakalarında, doktor kemoterapi ilacının dozunu azaltabilir veya tedaviyi geçici olarak durdurabilir.

Önemli Not: EAS belirtileri yaşayan kişilerin mutlaka doktorlarına danışmaları ve uygun tedavi planı oluşturmaları önemlidir. Erken tanı ve tedavi, semptomların şiddetlenmesini önleyebilir ve yaşam kalitesini artırabilir.